Bạn có từng rơi vào cảnh học rất chăm chỉ, nhưng khi gặp câu hỏi bất ngờ lại bối rối, ấp úng không biết trả lời sao? Đừng lo, bạn không cô đơn. Rất nhiều người nhầm tưởng rằng chỉ cần đọc đi đọc lại là đủ hiểu bài, nhưng thực tế, hiểu thụ động và hiểu chủ động là hai điều hoàn toàn khác nhau. Và cách tốt nhất để chuyển từ hiểu thụ động sang chủ động chính là: dạy lại cho người khác.
Khi bạn có thể giải thích một nội dung cho người khác hiểu một cách rõ ràng, logic, bạn đã thực sự nắm chắc và sở hữu kiến thức đó. Đây là nguyên tắc vàng trong học tập, được các nhà giáo dục gọi là “Phương pháp Feynman” – đặt theo tên của nhà vật lý thiên tài Richard Feynman, người nổi tiếng với khả năng giải thích những khái niệm phức tạp bằng ngôn ngữ đơn giản đến mức ai cũng hiểu được.
Tại sao “dạy lại” lại hiệu quả đến vậy? Đơn giản là vì bạn phải chuyển kiến thức từ dạng rối rắm trong đầu sang dạng lời nói hoặc hình ảnh mạch lạc, có thể trình bày lại cho người khác. Quá trình đó buộc bạn phải tư duy sâu, đặt câu hỏi, kết nối các phần rời rạc lại với nhau và tìm ra cách diễn đạt phù hợp. Nếu có phần nào bạn không thể giải thích được, thì đó chính là “điểm yếu” bạn cần học lại. Nhờ vậy, bạn học chủ động hơn và nhớ lâu hơn.
Điều tuyệt vời là bạn không cần làm giáo viên để bắt đầu dạy lại cho người khác. Dưới đây là vài cách đơn giản bạn có thể áp dụng ngay hôm nay:
- Dạy bạn bè cùng lớp: Sau khi học xong một phần, hãy thử ngồi lại và giải thích lại cho một người bạn chưa rõ. Bạn không chỉ giúp họ hiểu hơn, mà chính bạn cũng củng cố kiến thức vững vàng hơn.
- Tự ghi âm bản thân: Hãy thử ghi âm giọng mình khi đang “dạy” một nội dung nào đó. Khi nghe lại, bạn sẽ dễ phát hiện những chỗ mình chưa rõ hoặc diễn đạt chưa trôi chảy.
- Viết blog, bài chia sẻ hoặc status trên mạng xã hội: Đừng ngại chia sẻ kiến thức bạn vừa học trên Facebook, Zalo, hoặc một blog cá nhân. Viết lại bằng ngôn ngữ của chính bạn chính là một cách dạy lại tuyệt vời.
- Giảng dạy cho “học sinh tưởng tượng”: Nếu bạn đang học một mình, hãy tưởng tượng mình đang đứng trước lớp và giảng bài. Nói lớn tiếng, viết bảng, thuyết trình – chính bạn sẽ bất ngờ trước mức độ tập trung và tư duy logic khi làm điều này.
- Tham gia nhóm học tập: Trong một nhóm học, hãy nhận phần trình bày một nội dung nào đó. Áp lực “phải giải thích cho người khác hiểu” khiến bạn học kỹ hơn nhiều lần so với học một mình.
Ngoài ra, dạy lại cũng giúp bạn rèn luyện khả năng truyền đạt – một kỹ năng cực kỳ cần thiết trong công việc và cuộc sống sau này. Biết một điều là một chuyện, nhưng truyền được cho người khác hiểu và cảm được giá trị điều đó mới là đỉnh cao.
Vậy nên, nếu bạn đang muốn học một cách sâu sắc, ghi nhớ lâu dài, và tự tin áp dụng được kiến thức – hãy bắt đầu dạy lại cho người khác, từ ngay hôm nay! Chọn một bài bạn vừa học, thử viết lại, giải thích lại, hoặc kể lại cho một người bạn. Học sâu là khi bạn có thể dạy – và mỗi lần dạy lại, bạn lại học sâu hơn.